Action-Learning | creativeyou

Action Learning

Action Learning (AL, uczenie się przez działanie) jest procesem, który umożliwia rozwój naszych umiejętności zawodowych. Nasze życie stanowi niewyczerpane źródło możliwości i okazji do uczenia się. AL koncentruje się na korzystaniu z nauki wypływającej z realizowanej przez nas pracy, wyzwań, przed jakimi stajemy, problemów, z którym się borykamy, możliwości, jakie się pojawiają przed nami.

Uczenie się przez działanie jest bardzo praktycznym sposobem rozwoju umiejętności zawodowych poprzez pracę w grupie pod okiem doradcy (coacha). Każda z osób zaangażowanych w proces skupia się na swoim konkretnym zawodowym problemie, którego rozwiązanie jest podstawą uczenia się. Action Learning daje pole do wypróbowania nowych umiejętności, eksperymentów z nowymi sposobami zachowań, zastosowania nowej wiedzy w praktyce, a nawet zawieszenia przyjmowanych na co dzień założeń i przekonań aby sprawdzić, co może wyniknąć z takich sytuacji. Dzięki współpracy w grupie jest też okazją podglądania innych osób, które znajdują się w podobnej ja my sytuacji – podejrzenia ich dylematów, rozterek, problemów, zobaczenia, jak sobie z nimi radzą, jak podchodzą do ich rozwiązywania.

ELEMENTY

Podstawowymi składowymi Action Learning są:

zespół uczestników, złożony z pięciu lub sześciu osób (zwany „sekcją”)
indywidualny lub wspólny projekt (cel, problem czy wyzwanie zawodowe), którego realizacją zainteresowany jest uczestnik procesu
doradca sekcji (moderator, coach), który współpracuje z sekcją dbając o efektywność jej pracy
regularne spotkania (sesje), odbywające się przez okres min. 6 miesięcy, raz w miesiącu, przez cały dzień; w ramach spotkań realizowane są procesy uczenia się przez działanie

SEKCJA

Sekcja stanowi 5-6 osobowy zespół ludzi, którzy spotykają się regularnie w trakcie trwania programu, by ze sobą współpracować. Liczebność uczestników sesji jest związana z tym, że każda osoba powinna na sesjach mieć czas, który będzie poświęcony na omówienie swojego projektu.

Sposób doboru uczestników sekcji zależy od celu sesji, przykładowo:

w sekcji, w ramach której będą chcieli rozwijać się młodzi przedsiębiorcy powinny znaleźć się osoby, które rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej, niezależnie od swojego wieku, doświadczenia czy rodzaju prowadzonej działalności
jeśli chcemy wesprzeć zespół realizujący konkretny, długofalowy projekt (zmiana organizacyjna, założenie nowego przedsiębiorstwa, projekt informatyczny, integracja dwóch organizacji itp.) członkami sekcji będą wybrani uczestnicy tego projektu, reprezentujący różne jego obszary
dla osób, które pierwszy raz zajmują stanowisko managerskie wartościowa będzie sekcja, której członkowie mierzą się z podobnymi wyzwaniami w różnych organizacjach

Siłą sekcji jest jej różnorodność, wielość poglądów i doświadczeń, zaufanie uczestników oraz stabilność. M.in. dlatego oczekiwane jest, że skład sesji będzie stabilny – uczestnicy nie będą się zmieniać i będą obecni na wszystkich sesjach.

PROJEKT

Z perspektywy Action Learning zadanie lub projekt, nad którym pracują uczestnicy programu powinien składać się problemów: codziennych dylematów, niepewności, kłopotów czy nowych czynności, które można wykonywać na wiele różnych sposobów.

Projekt powinien być przez uczestnika wcielony w życie. Oznacza to, że w AL. nie mają racji bytu projekty badawcze, teoretyczne. Projekt powinien wiązać się z tym, czego uczestnik chce się nauczyć. Powinien wymagać od uczestnika stanięcia w obliczu czegoś nowego, ważnego dla niego, rozwijającego.

Projekt musi być na tyle rozległy, aby praca nad nim trwałą przez cały program. Jeśli jest zbyt krótki, uczestnik będzie zmuszony do określenia nowego projektu.

Projekt może być indywidualny (każdy uczestnik ma swój projekt) lub wspólny dla całej grupy (wszyscy pracują nad tym samym projektem, są zainteresowani jego sukcesem, przy czym każdy odpowiada za jego różne aspekty).

Każdy projekt, indywidualny lub grupowy musi mieć klienta, który będzie oczekiwać wyników pracy. Projekty w ramach programów dla np. wyższych managerów stanowią na ogół ich własne dylematy i wyzwania dot. zarządzania, podejmowania decyzji czy odpowiedzialności i nie mają klientów.

Problem odróżnia od łamigłówki to, że z tą drugą mamy do czynienia wówczas, gdy istnieje tylko jedna właściwa „odpowiedź” na nasze dylematy tyle, że na razie nie jest nam znana.

DORADCA SEKCJI

Doradca sesji jest osobą odpowiedzialną za poprowadzenie procesu Action Learning w sposób zgodny z jego zasadami, gwarantujący maksymalne wykorzystanie efektywności narzędzia AL. Jego głównym zadaniem jest zachęcanie każdego członka sekcji do słuchania, zadawania pytań, myślenia, próby zrozumienia innych i uczenia się. Współpracuje z sekcją, pomagając każdemu z jej członków skoncentrować się na jego dążeniach, trudnościach, na zaobserwowaniu, co zyskuje i czego się uczy w trakcie programu, co robi inaczej.

Doradca sekcji pilnuje koncentracji uczestników w równym stopniu na działaniu i uczeniu się. Dba o zrównoważenie potrzeb uczestników, zgodne z duchem Action Learning podejście do sesji, wykorzystywanie wszystkich okazji do uczenia się, interwencje w przypadku odchodzenia uczestników od uzgodnionych zasad, mobilizowanie do pracy nad projektem i nad rozwojem wiedzy uczestników w ramach zagadnień omawianych na sesjach.

Doradca nie jest ekspertem w omawianej dziedzinie. Ma doświadczenie zbliżone do roli mentora czy coacha. Obdarza ludzi odpowiedzialnością, dba o ich rozwój, wierzy w potencjał uczestników, potrafi „przycisnąć ich”, aby ten potencjał wydobyć, unaocznić.

SESJA

Action Learning jest procesem, układającym się w program określony wokół realizowanych projektów. Program składa się z sesji otwierającej (organizacyjnej), cyklu sesji merytorycznych, których powinno być nie mniej niż 6 oraz sesji podsumowującej.

Sesja organizacyjna służy przede wszystkim wyjaśnieniu i zrozumieniu przez uczestników natury programu, sprawdzeniu jego zrozumienia przez uczestników, określeniu zasad współpracy, sposobu prowadzenia spotkań czy ustaleniu spraw organizacyjnych dot. czasu i miejsca spotkań.

Sesja merytoryczna, w zależności od ustaleń, może trwać 1 lub 2 dni. Kolejne sesje powinny odbywać się co miesiąc. Każda sesja merytoryczna składać się może z następujących elementów:

wstęp: część organizacyjna dot. bieżącego spotkania
czas dla uczestników: każdy z uczestników ma wyznaczony czasu na relację dot. działań podjętych od poprzedniego spotkania i opowiedzenie, czego się nauczył, omówienie bieżącego tematu (związanego z realizowanym projektem) oraz opisanie zaplanowanych przyszłych działań
po wypowiedzi każdego z uczestników pozostali mają możliwość zdawania pytań, dzielenia się swoimi refleksjami czy wiedzą dotyczącą omawianego tematu
na zakończenie: podsumowanie spotkania i nabytej wiedzy, sugestie dotyczące ewentualnego usprawnienia kolejnego spotkania
opcjonalnie, na życzenie uczestników, elementem sesji może być część typowo szkoleniowa, umożliwiająca zapoznanie się z konkretnym zagadnieniem

Sesja podsumowując zakończenie programu, o ile zostało to uzgodnione w ramach kontraktu, powinna zawierać prezentację osiągnięć w realizowanym projekcie, podsumowanie tego, co nauczyli się uczestnicy programu oraz różnego rodzaju wnioski i spostrzeżenia dotyczące programu.

Liczba sesji jest ustalana w ramach kontraktu między organizatorem programu AL a jego uczestnikami lub ich sponsorami.

KONTRAKT

Istotną cechą Active Learningu jest zrozumienie przez uczestników procesu oraz ich sponsorów (jeśli tacy istnieją, np. w postaci ich przełożonych, działu HR itp.) zasad procesu, w który, będą brali udział.

W tym celu przed rozpoczęciem programu Action Learning organizator programu upewnia się, że zainteresowane strony w pełni rozumieją zasady procesu AL, ich oczekiwania są zgodne z możliwościami procesu AL, są przekonani o sensowności uczestnictwa w programie i rozumieją odpowiedzialności poszczególnych stron.

Przed rozpoczęciem programu z między uczestnikami i organizatorem podpisywany jest kontrakt. Określa on m.in. zasady organizacyjne programu (czas i miejsce trwania, zasady współpracy między doradcą sekcji, uczestnikami i ew. sponsorem, zakres programu i jego koszty, zasady angażowania innych osób (np. na potrzeby ew. szkoleń). Określa też zasady oceny skuteczności programu. Od strony merytorycznej w kontrakcie zawarte są informacje dot. praw, obowiązków i odpowiedzialności poszczególnych stron. Opisuje również ewentualne oczekiwania dotyczące opisywania postępów prac nad projektem lub postępów w nauce czy też sposobu oceny podejmowanych wysiłków.

Opracowano (z wykorzystaniem cytatów) na podstawie: Action Learning, Krystyna Weinstein-Fitzgerald, Wydawnictwo Petit